بررسی و تحلیل نقوش سفال قالب زده محوّطه ی اسلامی شادیاخ نیشابور

Authors

یونس یوسف وند

کارشناس ارشد باستان شناسی، دانشگاه محقّق اردبیلی لیلا غفارپور

کارشناس ارشد باستان شناسی، دانشگاه محقّق اردبیلی فرشاد میری

کارشناس ارشد باستان شناسی، دانشگاه محقّق اردبیلی

abstract

تولید سفال به شیوه قالبی در کنار سایر انواع سفال در شادیاخ، در قرون میانی اسلام رواج بسیار داشته که آمار زیاد این سفالینه ها و یافته هایی در ارتباط با تولید آنها در محل، همچون قالب های سفالی و کوره سفال پزی، دلیلی بر تخصصی بودن کارگاه های سازنده این گونه های سفالی در شادیاخ می باشد. با توجه به اهمیت نقوش این سفال ها در زمینه روشن ساخت تحولات فرهنگی دوره سلجوقی، تنوع زیاد نقوش بکار رفته و همچنین قلت انتشارات در این زمینه نوشتار حاضر ضمن معرفی انواع نقوش بکار رفته دراین سفال ها به بررسی جریانات مؤثر در شکل گیری این نقوش می پردازد. مهمترین سوال پژوهش این است که نقوش استفاده شده کدام اند و زمینه های شکل گیری آنها کدام است؟ مطالعه حاضر نشان می دهد که هنرمندان سفالگر شادیاخ از انواع نقوش گیاهی، انسانی، هندسی، جانوری ونقش گره به صورت تکی و یا در ترکیب با یکدیگر در تزئین سفال های قالبی استفاده می کرده اند. احتمالاً نفوذ و تآثیر فرهنگ ایران پیش از اسلام و همچنین پیشرفت های علمی بخصوص علم نجوم و ارتباط نزدیک حکما و هنرمندان در این دوره تأثیر زیادی در شکل گیری این نقوش داشته است. روش بکار رفته شامل تحلیلی - توصیفی و استفاده از منابع دست اول در رابطه با سفال شادیاخ به منظور شناسایی نقوش و شناخت زمینه های شکل گیری آنها است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

رمزگشایی لوح سفالی کشف شده از محوطه اسلامی شادیاخ نیشابور

نمادها در دوره اسلامی نسبت به دوره های پیش از اسلام کارکرد گسترده تری یافتند. دلیل این امر شاید تغییر مذهب و نگرش آیینی بود که در جهان اسلام اتفاق افتاد. در دوره  سلجوقیان، که یکی از گهربارترین دوره های رونق علم، هنر و اقتصاد در ایران بوده است، علم نجوم نیز بسیار پیشرفت کرد، به طوری که تأثیر آن را بر بسیاری از هنرهای این دوران می توان دید. این مقاله به بررسی یک سند سفالی منحصربه فرد مربوط به دو...

full text

بررسی تحلیل باستان شناختی سفالینه های محوطه ی اسلامی شادیاخ نیشابور

شادیاخ که در حال حاضر ویرانه های آن در جنوب شرقی نیشابور جدید و سمت غرب نیشابور قدیم قرار گرفته با توجه به بسیاری از متون تاریخی، در ابتدا به صورت باغی بود که در دوران حکومت طاهریان توسط عبداللَه بن طاهر به عنوان مرکز حکومت برگزیده شد. در دوران سلجوقی در پی متروک شدن شهر قدیم نیشابور به دلیل ویرانی های ناشی از زلزله و حمله غزها، شادیاخ هم چنان مسکونی بود تا اینکه در اثر زلزله سال 669 هجری قمری ق...

15 صفحه اول

بررسی تأثیر آموزه های بینامتنیت بر تحلیل هنرهای کاربردی(مطالعه موردی نقوش تزیینی سفال های نیشابور)

هنرهای کاربردی از مهم ترین آثار به  جای مانده ی تمدن کهن ایران است. این آثار موضوع مطالعه و پژوهش رشته های مختلفی بوده و از جنبه های گوناگونی به آن ها پرداخته شده است. تحلیل های انجام شده در برخی از رویکردهای پژوهشی، ابعاد مختلف این آثار را به طور مستقل و یا نهایتاً در بستر دوره ی تاریخی ای که آثار در آن پدید آمده اند مورد بررسی قرار می دهند. از این دست، شاهد پژوهش هایی هستیم که در آن ها غالباً ب...

full text

تحلیل نمونه‌هایی از نقوش زنان بر سفال دوران اسلامی

موضوع تحقیق پیشِ رو، بررسی و تحلیل تعدادی از سفالینه‌های دوران اسلامی است که حاوی نقوش تزیینی زنان می‌باشند. هدف اصلی این مقاله، شناساییِ عوامل تعیین‌کنندة استفاده ‌از این نوع نقوش و پاسخ به سؤالات مهمی ‌از این قبیل است: نقوش زن بیشتر در کدامیک از مقاطع تاریخیِ هنر سفالگریِ دوران اسلامی ‌‌مشاهده می‌شود؟ این نقوش دارای چه ویژگی‌هایی بوده و چه عواملی در کاربرد آن‌ها تأثیرگذار بوده است؟ بدیهی است که پ...

full text

معرفی و تحلیل سفال های دوران اسلامی محوطه ی زینوآباد-بهار، همدان

دشت همدان-بهار واقع در کرانه های شمالی کوه الوند در استان همدان با داشتن شرایط مناسب زیستی، از جمله؛ خاک حاصلخیز، مجموعه ای از رودخانه های دائمی و فصلی و موقعیت ارتباطی و تجاری به عنوان یکی از مهم ترین کانون های جوامع انسانی در دوره های مختلف تاریخی در غرب ایران شناخته می شده است. محوطه ی نویافته ی «زینوآباد» با وسعتی بیش از 6 هکتار، بعد از محوطه ی هگمتانه، بزرگترین محوطه ی دوره ی اسلامی این دش...

full text

رمزگشایی لوح سفالی کشف‌شده از محوطة اسلامی شادیاخ نیشابور

نمادها در دورة اسلامی نسبت به دوره‌های پیش از اسلام کارکرد گسترده‌تری یافتند. دلیل این امر شاید تغییر مذهب و نگرش آیینی بود که در جهان اسلام اتفاق افتاد. در دورة  سلجوقیان، که یکی از گهربارترین دوره‌های رونق علم، هنر و اقتصاد در ایران بوده است، علم نجوم نیز بسیار پیشرفت کرد، به‌طوری که تأثیر آن را بر بسیاری از هنرهای این دوران می‌توان دید. این مقاله به بررسی یک سند سفالی منحصربه‌فرد مربوط به دو...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
دو فصلنامه هنر بومی

جلد ۱، شماره ۴، صفحات ۵۹-۷۸

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023